Ujeżdżenie
Ujeżdżenie (też: dresaż, z fr. dressage – tresura) – olimpijska konkurencja jeździectwa wspierana przez Międzynarodową Federację Jeździecką (FEI). W nowoczesnym ujeżdżeniu, jeździec i koń wykonują serię określonych wcześniej ruchów, zwanych figurami na czworokątnej arenie, zwanej czworobokiem. Znajomość podstaw tej dyscypliny jest konieczna przy uprawianiu innych dyscyplin jeździeckich, np. skoków. Ujeżdżenie jest też jedną z trzech prób, jakie obejmuje WKKW.
Historia dyscypliny
Zainteresowanie rozwijaniem naturalnych możliwości konia sięga starożytności. W XVI wieku powstała klasyczna szkoła jazdy, w której najpierw szkolono konia "z ziemi" przy pomocy długich wodzy. W XIX wieku popularność zyskało ujeżdżenie, na którego kształtowanie wpływ mieli jeźdźcy z Hiszpańskiej Szkoły Jazdy w Wiedniu oraz Cadre Noir we Francji.
Pierwsze zawody zorganizowano w 1873 roku w Bratysławie w celu utrwalenia schematu klasycznego jeździectwa i przedstawienia najważniejszych celów treningu młodego konia wierzchowego. Od 1963 roku rozgrywane są Mistrzostwa Europy, a od 1966 – Mistrzostwa Świata.
Od początku lat 80. XX w. wprowadzono programy dowolne z muzyką (tzw. Kür). Jeździec wykonuje w nich własny program ułożony z określonego zestawu ruchów i figur (w zależności od klasy trudności programu) z odpowiednio dobranym podkładem muzycznym; program dowolny zawiera jednakże określone elementy obowiązkowe.
Cele ujeżdżenia
Celem ujeżdżenia jest harmonijny rozwój naturalnych możliwości i zdolności konia zrównoważonego, elastycznego, dobrze i szybko reagującego na polecenia. Szkolenie konia powinno prowadzić do doskonalenia jego naturalnej równowagi, zachowania elastyczności ruchów oraz wyrobienia posłuszeństwa i chęci współpracy z jeźdźcem. Koń i jeździec powinni reprezentować wspólnie harmonię i elegancję, płynność ruchów, spokój, równowagę i wzajemne porozumienie. Wyszkolenie konia ujeżdżeniowego wymaga cierpliwości, wyczucia jego psychiki i wielu lat treningu.
"Koń powinien pozwolić jeźdźcowi wygodnie siedzieć, reagując posłusznie i z zaufaniem na pomoce pozostając całkowicie wyprostowany w ruchu po liniach prostych i odpowiednio wygięty przy jeździe po łukach. Powinien sprawiać wrażenie, że wykonuje stawiane mu zadania z własnej woli."
Do ujeżdżenia wykorzystuje się prawie wszystkie współczesne rasy koni gorącokrwistych, choć najczęściej obserwuje się konie hanowerskie i lipicańskie.
Zawody w ujeżdżeniu
Konkursy
Konkursy ujeżdżenia odbywają się w skali międzynarodowej i krajowej. Konkursy krajowe podzielone są na klasy (według stopnia trudności): L, P, N, C, CC i CS. Każda klasa dzieli się na programy opisujące obowiązkowe ruchy, jakie zawodnik i koń powinni wykonać na czworoboku. Zawody organizowane przez FEI w ramach mistrzostw świata, kontynentu, a także igrzysk olimpijskich rozgrywane są w formule konkursów Grand Prix, Grand Prix Special i Grand Prix Kur (dowolny).
We wszystkich klasach, jeździec i koń prezentują figury i chody (zebrane, robocze, pośrednie, wyciągnięte): stęp, kłus i galop, płynne przejścia pomiędzy chodami oraz zmiany tempa. W zależności od poziomu trudności konkursu, obecne są też inne elementy programu, np. ciąg, lotna zmiana nogi (co cztery/trzy/dwie/jedno foule), pasaż, piaff, piruet. "Wszystkie ruchy konia winny być wykonane przy użyciu niewidocznych pomocy i bez widocznego wysiłku ze strony zawodnika". Konkursy w niższych klasach oceniane są przez jednego sędziego; w klasach wyższych oceny wystawia trzech lub pięciu sędziów. Sędzia ocenia zawodnika na 10-punktowej skali. Ocena końcowa zawodnika jest sumowana i podawana w procentach; zwycięża ten, którego wynik jest najwyższy. Kobiety współzawodniczą z mężczyznami.
Areny zawodów
Konkursy w ujeżdżeniu rozgrywane są na piaszczystym (czasem trawiastym) czworoboku o wymiarach 20 × 40 m (niższe klasy) lub 20 × 60 m (wyższe klasy). Czworobok jest oznaczony 12 tablicami z literami, które umieszczone są na ogradzających plac szrankach (niskich białych płotkach). Litery wskazują miejsca wykonania figur (koła, wolty, ósemki, wężyki i serpentyny) i innych elementów programu. Po wjeździe na czworobok, zawodnika obowiązuje ukłon.
Strój i rząd
Strój zawodnika i rząd konia określają przepisy jeździeckie. W zawodach wyższej rangi, strój zawodnika składa się obowiązkowo z: czarnego lub granatowego fraka (na zawodach regionalnych i do klasy CC może to być marynarka), cylindra, białych lub kremowych bryczesów, plastronu lub krawata, rękawiczek, długich czarnych butów i ostróg. Ochronne nakrycie głowy (kask) jest dozwolone we wszystkich klasach i obowiązkowe dla juniorów. Jeźdźcy uprawnieni do noszenia munduru mogą w nim występować na zawodach, zamiast ukłonu obowiązuje wówczas salutowanie. W niższych klasach wymagane jest kiełznanie wędzidłowe, w wyższych – munsztukowe. Obowiązuje siodło ujeżdżeniowe, czyli o wydłużonych tybinkach, do jazdy na długich puśliskach. Używanie bata (tylko ujeżdżeniowego – do 120 cm dla koni i 100 cm dla kuców) jest dozwolone jedynie na zawodach krajowych. Nie dopuszcza się stosowania wytoków, napierśników i innych środków pomocniczych, nawet ochraniaczy nóg końskich czy bandaży. Koń musi być zadbany i czysty, a jego grzywa zapleciona.
Mistrzowie
Jedną z najbardziej utytułowanych zawodniczek światowej czołówki w ujeżdżeniu jest Holenderka Anky van Grunsven, która zdobyła złoto na igrzyskach olimpijskich w Sydney (2000), w Atenach (2004) i w Pekinie (2008).
W Polsce do czołówki należą m.in.:
Anna Bienias,
Justyna Dysarz (8 złotych, 8 srebrnych i 6 brązowych medali imprez mistrzowskich),
Katarzyna Milczarek (wielokrotna mistrzyni Polski, w roku 2009 wygrała konkursy Grand Prix oraz Grand Prix Kur w Pucharze Świata)
Małgorzata Morsztyn (1995-1998 zdobyła medale Mistrzostw Polski; w roku 1999 zajęła I miejsce Halowych Mistrzostw Polski, II miejsce Mistrzostw Polski; w roku 2000 zdobyła I miejsce Mistrzostw Polski[potrzebne źródło]; w roku 2001 wzięła udział w finale Pucharu Świata w ujeżdżeniu, zajęła 11-ste miejsce),
Michał Rapcewicz (dwukrotny Mistrz Polski 2007, 2008 r. i brązowy medalista 2006 r., olimpijczyk 2008).
Żaneta Skowrońska (wielokrotna medalistka Mistrzostw Polski: Młodych Jeźdźców 2000 r., Seniorów 2001, 2002 r.; wicemistrzyni 2003, 2006 r.; medal brązowy 2004, 2005 i 2007 r.),
Teresa Tomaszewska (wielokrotna medalistka mistrzostw Polski),
Maja Wieczorek (czołowa zawodniczka młodej kadry).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz